Ψωρίαση και άγχος ένας φαύλος κύκλος
Πολλές φορές, η ψωρίαση και το άγχος λειτουργούν ως ένας φαύλος κύκλος. Κατανοώντας καλύτερα τη μεταξύ τους σχέση μπορούμε να «σπάσουμε» αυτόν τον κύκλο, ωφελώντας έτσι τη σωματική και την ψυχική μας υγεία.
Η ψωρίαση είναι μία ανοσοδιαμεσολαβούμενη νόσος που μπορεί να επηρεάσει τον οργανισμό με πολλούς τρόπους. Οι επιπτώσεις της δεν περιορίζονται απαραίτητα στη σωματική υγεία καθώς μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τόσο την ψυχική υγεία όσο και την ποιότητα ζωής των ατόμων με ψωρίαση. Όπως έχει βρεθεί σε πληθώρα επιστημονικών μελετών, τα εμφανή συμπτώματα της ψωρίασης μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την αυτοεκτίμηση, τη διάθεση, τις κοινωνικές και προσωπικές επαφές των ασθενών. Επιπρόσθετα, μπορεί να συνδέονται με άγχος και κοινωνική απομόνωση, συνθήκες που, όπως εξετάζουν νεότερες έρευνες, πιθανότατα συνδέονται μεταξύ τους δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που μπορεί -και πρέπει- να σπάσει.
Μπορεί το άγχος να πυροδοτήσει την ψωρίαση;
Το άγχος αποδεδειγμένα συνδέεται με τις εξάρσεις της ψωρίασης ενώ μπορεί επίσης να επιδεινώσει την αίσθηση του κνησμού. Σε αυτό το σημείο να ξεκαθαρίσουμε ότι λέγοντας «άγχος» δεν εννοούμε μόνο τις πιέσεις της καθημερινότητας που μας δυσκολεύουν αλλά μπορεί να είναι το αποτέλεσμα δυσάρεστων καταστάσεων που ενδέχεται να βιώνουμε σε κάποια φάση της ζωής μας, όπως το πένθος, η απώλεια, η ανεργία, η μοναξιά, ακόμη και μία άλλη νόσος που μας δυσκολεύει τη ζωή. Και δυστυχώς πρόκειται για σύνθετη και «διπλής κατεύθυνσης» επίδραση: Το στρες πυροδοτεί τις εξάρσεις της ψωρίασης και οι άνθρωποι με εμφανή ψωρίαση μπορεί να αγχώνονται για τα συναισθήματα που προκαλεί η νόσος στους γύρω τους, προσωπικά, κοινωνικά και επαγγελματικά, να νιώθουν άσχημα και να απομονώνονται.
Μπορεί, όμως, το άγχος από μόνο του να προκαλέσει ψωρίαση;
Αυτή είναι μια απορία που ενδέχεται να δημιουργηθεί στους ασθενείς με ψωρίαση. Οι δερματολόγοι εξηγούν ότι το άγχος δεν περιλαμβάνεται στα γνωστά αίτια της νόσου. Θα μπορούσε όμως να είναι ο εκλυτικός παράγοντας για την εμφάνισή της σε κάποιον που έχει ήδη τη γενετική προδιάθεση να παρουσιάσει ψωρίαση.
Μία πιθανή επιστημονική εξήγηση για τη σχέση άγχους – ψωρίασης
Οι ακριβείς λόγοι συσχέτισης αυτών των δύο καταστάσεων δεν είναι σαφείς. Αυτό που γνωρίζουν οι ειδικοί είναι ότι οι άνθρωποι με ψωρίαση φαίνεται να έχουν κάποια δυσρύθμιση στον άξονα υποθαλάμου – υπόφυσης – επινεφριδίων, το σύστημα που ελέγχει την αντίδραση του σώματός μας στο άγχος. Έχουν επίσης υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης του άγχους, της κορτιζόλης, ένας από τους ρόλους της οποίας είναι ο έλεγχος της φλεγμονής. Έτσι, όταν βρίσκονται σε κατάσταση άγχους, υπάρχει έντονη φλεγμονώδης αντίδραση και αυτό υποκινεί την έξαρσης της ψωρίασης.
Τι μπορεί να σπάσει αυτόν τον φαύλο κύκλο;
Το άγχος που προξενεί η ψωρίαση και τα εμφανή συμπτώματά της στον ασθενή μπορεί να κλιμακώσουν αυτή τη διαδικασία και να επιδεινώσουν τις εμφανείς εκδηλώσεις της νόσου στο δέρμα. Έτσι ξεκινά ένας κύκλος χωρίς τέλος, όπου το αίτιο και το αποτέλεσμα διαδέχονται και υποδαυλίζουν το ένα το άλλο. Ακούγεται σαν να μην υπάρχει λύση; Κι όμως υπάρχει.
Η καλή επικοινωνία με τον δερματολόγο και η πιστή τήρηση των οδηγιών του για τη θεραπεία της ψωρίασης είναι σημαντικά προκειμένου να σπάσει αυτός ο κύκλος. Κάτι που είναι καλό να θυμούνται οι ασθενείς είναι ότι ο δερματολόγος θα καθορίσει την κατάλληλη θεραπεία, η θεραπεία όμως αυτή μπορεί να χρειαστεί να διαφοροποιηθεί στην πορεία. Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν λάθος ή ότι είναι αποτυχία του ασθενή να την τηρήσει ώστε να δει αποτελέσματα. Πολλές φορές οι θεραπείες στην ψωρίαση δίνονται βήμα βήμα, ώστε τελικά να λάβει ο κάθε ασθενής την ενδεδειγμένη για την περίπτωσή του, άρα οι αναπροσαρμογές της δεν θα πρέπει να είναι αιτία άγχους και δυσφορίας αλλά να εκλαμβάνονται ως μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας.
Και τα ακόμη καλύτερα νέα που μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση του άγχους: Οι νεότερες θεραπείες για την ψωρίαση είναι πολύ αποτελεσματικές, προσφέρουν «καθαρό δέρμα» μέσα σε λίγες εβδομάδες και μελέτες έχουν αποδείξει την ασφάλειά τους. Στη, δε, περίπτωση που το άγχος παίζει ρόλο στην έξαρση της νόσου, οι βιολογικοί παράγοντες, μία από τις νεότερες θεραπείες που προσφέρονται, έχουν διπλό όφελος. Οι βιολογικοί παράγοντες στοχεύουν ορισμένα κύτταρα στο σώμα τα οποία εμπλέκονται στη δημιουργία φλεγμονής και βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά.
Συμβουλές για τον έλεγχο του στρες
Μπορείτε να ενισχύσετε τη δράση της θεραπείας στην ψωρίαση και να βελτιώσετε συνολικά την ποιότητα της ζωής σας υιοθετώντας πρακτικές που μπορούν να σας βοηθήσουν στον έλεγχο του άγχους.
Η άσκηση είναι ένας εξαιρετικός σύμμαχος στην αντιμετώπιση του άγχους στην καθημερινότητά μας. Εκτός του ότι μας βοηθάει να «αδειάσει το μυαλό», ενισχύει την έκλυση των ορμονών της χαράς και της ηρεμίας και ενισχύει την αίσθηση αυτοεκτίμησης. Μία άλλη επιλογή που βοηθά πολλούς ανθρώπους είναι ο διαλογισμός σε συνδυασμό ή μη, με yoga.
Εάν η άσκηση δεν είναι επιλογή για εσάς αυτή την περίοδο, η επαφή με τη φύση έχει βρεθεί ότι προσφέρει πολλά οφέλη στην ευεξία και τη διάθεσή μας. Με κάθε ευκαιρία βγείτε μια βόλτα σε ένα πάρκο κοντά στο σπίτι σας ή οργανώστε μικρές εκδρομές στο βουνό ή τη θάλασσα.
Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει να σας… στρεσάρει η προσπάθεια να αποβάλετε το άγχος. Ξεκινήστε χαλαρά, με μια δραστηριότητα ή ένα χόμπι που σας κάνει να νιώθετε όμορφα, και εξερευνήστε διάφορες εναλλακτικές ώστε να βρείτε αυτήν ή αυτές που σας ταιριάζουν περισσότερο.
Βιβλιογραφία
- Armstrong A et al. PLoS ONE 2012;7:e52935; 2. Martinez-Garcia E et al. J Am Acad Dermatol 2014;71:302–7; 3. Weigle N et al. Am Fam Physician 2013;87:626–33;
- Esposito M et al. Dermatology 2006;212:123–7; 5. Luca M et al. Int J Mol Sci 2016;17:1184; 6. Rapp SR et al. J Am Acad Dermatol 1999;41:401–7