Τι είναι ψωρίαση

Η ψωρίαση είναι ένα χρόνιο, μη μεταδιδόμενο νόσημα που προκαλεί υπέρμετρο πολλαπλασιασμό των δερματικών μας κυττάρων στην ανώτερη στοιβάδα της επιδερμίδας μας. 

Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι τα κύτταρα στα σημεία του δέρματος με ψωρίαση ανανεώνονται κάθε 4-6 ημέρες, ενώ στο φυσιολογικό δέρμα τα κύτταρα ανανεώνονται κάθε 28-30 ημέρες.

Λόγω της πάθησης αυτής, τα δερματικά κύτταρα, τα λεγόμενα κερατινοκύτταρα, δημιουργούν σκληρά στην αφή «μπαλώματα», τις ψωριασικές πλάκες, που αποβάλλονται από το σώμα μας με τη μορφή νιφάδων ή λεπιών και προκαλούν φαγούρα. Τα σημεία που προσβάλλονται συνηθέστερα είναι οι αγκώνες, τα γόνατα, το κρανίο, το κατώτερο σημείο της μέσης μας, οι παλάμες και τα πέλματα.

Ο καθένας βιώνει διαφορετικά την ψωρίαση. Ποικίλει από πολλά ήπια συμπτώματα με περιστασιακή εμφάνιση πλακών και κνησμού, μέχρι σε σωματικά και ψυχικά συμπτώματα που είναι πολύ πιο σοβαρά.

Έως και το 30% των ατόμων με ψωρίαση μπορεί επίσης να εμφανίσει ψωριασική αρθρίτιδα. Στην επόμενη επίσκεψή σας στον γιατρό συζητήστε μαζί του τις περιπτώσεις που εμφανίζεται η ψωριασική αρθρίτιδα και προσπαθήστε να του δώσετε μία πλήρη εικόνα των συμπτωμάτων σας.

Ποια άτομα προσβάλλει η ψωρίαση;

Η ψωρίαση δεν γνωρίζει φύλο, φυλή και ηλικία -αν και συναντάται κυρίως σε ενήλικες στην ηλικία των 20-35 ετών. Είναι μια πάθηση που αφορά το 2-3% του πληθυσμού παγκοσμίως και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, οποιαδήποτε στιγμή. Η ψωρίαση προκαλείται από μια υπερδιέγερση του ανοσοποιητικού και σε καμία περίπτωση δεν είναι μεταδοτική, άρα δεν πρέπει να φοβάστε αν κάποιος σας κόλλησε ή μήπως εσείς το μεταδώσετε στους οικείους σας. Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή της φαίνεται να διαδραματίζουν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. 

Υπάρχει θεραπεία;

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια πάθηση με εξάρσεις και υφέσεις, για την οποία δεν υπάρχει θεραπεία. Υπάρχουν όμως πολλές διαθέσιμες αγωγές που στοχεύουν την ανακούφιση των συμπτωμάτων, ενώ οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, τη διατροφή και τη διαχείριση του άγχους μπορούν να συμβάλλουν στον περιορισμό των εξάρσεων. 

Τι προκαλεί την ψωρίαση;

Το ακριβές αίτιο της ψωρίασης εξακολουθεί να είναι άγνωστο. Είναι μια σύνθετη νόσος με πολλαπλά δυνητικά αίτια. Σίγουρα εμπλέκεται κάποια γενετική προδιάθεση, που όμως δεν μεταφράζεται υποχρεωτικά σε εκδήλωση της νόσου σε όλα τα άτομα που την έχουν. «Ενεργοποιείται» από άλλους παράγοντες, πιθανότατα περιβαλλοντικούς και ψυχολογικούς.

Υπάρχουν πολλοί ενδογενείς ή εξωγενείς παράγοντες, οι οποίοι ονομάζονται παράγοντες ενεργοποίησης, οι οποίοι μπορεί επίσης να συντελέσουν στην ανάπτυξη ψωρίασης ή στην έξαρση των συμπτωμάτων της. Κάποια είδη τροφών, όπως τα γαλακτοκομικά, τα εσπεριδοειδή, η γλουτένη και τα πλούσια σε λιπαρά φαγητά φαίνεται να επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Το στρες / έντονη συναισθηματική κατάσταση, η παχυσαρκία, το αλκοόλ και το κάπνισμα είναι ακόμα μερικοί παράγοντες που μπορεί πυροδοτήσουν εξάρσεις, όπως και κάποια φάρμακα, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, ο ψυχρός και ξηρός καιρός, κάποιες ιώσεις και φυσικά το ξύσιμο, που αν και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ανακουφιστικό, στην περίπτωση της ψωρίασης δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο ευερεθιστότητας, πρόκλησης πληγών και παραγωγής ακόμα περισσότερων νιφάδων.

Οι παράγοντες ενεργοποίησης είναι διαφορετικοί για τον καθένα – κάτι που προκαλεί την εμφάνιση της ψωρίασης σε κάποιον μπορεί να μην επηρεάζει καθόλου κάποιον άλλο. Για να βρείτε τι προκαλεί τις εξάρσεις της νόσου σας, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να συζητήσετε διεξοδικά με τον γιατρό σας. Εκείνος θα σας εφοδιάσει με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την πάθησή σας, θα σας ενημερώσει για τις αλλαγές που θα πρέπει να κάνετε στον τρόπο ζωής σας, θα σας δώσει λύσεις για την ανακούφιση των συμπτωμάτων που σας ταλαιπωρούν και φυσικά θα σας ενημερώσει σχετικά με τις διαθέσιμες φαρμακευτικές αγωγές. Μπορεί η ψωρίαση να μην θεραπεύεται, όμως υπάρχουν πολλοί τρόποι να την αντιμετωπίσουμε και να διαχειριστούμε τη συχνότητα και την έκταση των συμπτωμάτων της. Μην ξεχνάμε ότι ως ένα χρόνιο νόσημα, πιθανότατα θα μας συντροφεύει σε όλη μας τη ζωή, οπότε είναι σημαντικό να το αποδεχτούμε και να μάθουμε να ζούμε με αυτό. Έτσι, θα είμαστε πιο δεκτικοί στη διαχείρισή του. Κύριος σύμμαχός μας σε αυτό, ο γιατρός μας.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Αν και οι δικές σας εμπειρίες μπορεί να είναι διαφορετικές από τα όσα αναφέρονται πιο κάτω, στα συνήθη συμπτώματα της ψωρίασης κατά πλάκας περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:¹

• ερυθρές κηλίδες δέρματος που καλύπτονται από αργυρόχροες φολίδες
• ξηρό, σκασμένο δέρμα που μπορεί να αιμορραγεί
• κνησμό, αίσθημα καύσου ή ευαισθησία

Ωστόσο, η ψωρίαση δεν προσβάλλει μόνο το δέρμα σας. Αν και οι ψωριασικές πλάκες εμφανίζονται στο δέρμα σας, οι επιπτώσεις της ψωρίασης μπορεί να είναι πολύ πιο γενικευμένες.^{1, 2}

• Ο πόνος και ο κνησμός που προκαλούνται από τις πλάκες μπορούν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής σας.
• Ο συναισθηματικός αντίκτυπος μπορεί να είναι σημαντικός. Η ανάγκη να δίνετε εξηγήσεις για την ψωρίασή σας, καθώς και η αντιμετώπιση των μύθων που κυκλοφορούν και υιοθετούνται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού, μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην ψυχολογία σας.

Μην τα βάζετε με τον εαυτό σας κάθε φορά που αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε πλέον να ανταπεξέλθετε. Μην ξεχνάτε ότι κανείς δεν φταίει για την ψωρίαση και ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά σας μπορούν να σας καταλάβουν.

Γιατί όλοι την συγχέουν με την ψώρα;

Η ψωρίαση πήρε το όνομά της από τη λέξη «ψώρος» που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει «λέπι» και δεν έχει καμία σχέση με την ψώρα, όπως πολλοί λανθασμένα νομίζουν.

Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική

Εάν υπάρχει ένα δεδομένο που θα έπρεπε όλοι να γνωρίζουν, αυτό είναι ότι η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική. Πολλοί μπορεί να πιστεύουν ότι έχετε υποστεί μία δερματική μόλυνση. Λάθος! Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τη δημόσια υγεία από τη νόσο σας.^3-5 

Η ψωρίαση, όπως είπαμε, εκδηλώνεται από έναν συνδυασμό του γενετικού κώδικά σας και περιβαλλοντικών ερεθισμάτων που δίνουν στο ανοσοποιητικό σας σύστημα το έναυσμα για μία υπερβολική αντίδραση.⁵ Είναι αδύνατον να «μολύνετε» κάποιον άλλο με την ψωρίαση.^3-5

Τύποι ψωρίασης

Η ψωρίαση κατά πλάκας είναι ένας από τους πολλούς διαφορετικούς τύπους ψωρίασης. Στις άλλες μορφές ψωρίασης περιλαμβάνονται:

Ψωρίαση στα νύχια

Μπορεί να προσβληθούν τα νύχια στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών, με αποτέλεσμα την αλλαγή χρώματος και τη στρεβλή ανάπτυξή τους. Υπάρχει ένας κίνδυνος τα νύχια με ψωρίαση να παχυνθούν και να χαλαρώσει η σύνδεσή τους με την κοίτη αυτών.⁷

Ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής

Αυτός ο τύπος ψωρίασης είναι παρόμοιος με την ψωρίαση κατά πλάκας και προκαλεί αργυρόλευκες φολίδες στα μαλλιά σας.⁶

Σταγονοειδής ψωρίαση

Προσβάλλει κατά κύριο λόγο νεαρούς ενήλικες και παιδιά. Προκαλείται συνήθως από βακτηριακή λοίμωξη. Η σταγονοειδής ψωρίαση προκαλεί μικρές σταγονοειδείς πληγές που καλύπτονται από λεπτές φολίδες, οι οποίες δεν είναι τόσο παχιές όσο οι κανονικές πλάκες. Μπορεί να εμφανιστεί μία μόνο φορά ή και περισσότερες φορές.⁶

Ανάστροφη ψωρίαση

Ο τύπος αυτός προσβάλλει συνήθως εντοπισμένες περιοχές, όπως οι μασχάλες, η βουβωνική χώρα, η περιοχή κάτω από τους μαστούς ή η περιοχή γύρω από τα γεννητικά όργανα, με λείο ερυθρό και οιδηματώδες δέρμα. Γίνεται ακόμη πιο ενοχλητικός με την τριβή και την εφίδρωση.⁶

Φλυκταινώδης ψωρίαση

Ο τύπος αυτός προκαλεί τη δημιουργία λευκών φυσαλίδων που περιβάλλονται από ερυθρό δέρμα. Παρόλο που μπορεί να δείχνει ως μόλυνση του δέρματος, δεν είναι! Πρόκειται για μια άλλη μορφή υπερ-αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος. Η φλυκταινώδης ψωρίαση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος.⁶

Ερυθροδερμική ψωρίαση