Φαγούρα και ψωρίαση είναι δύο έννοιες που για πολλούς ασθενείς είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Η φαγούρα δεν είναι μόνο το πιο συχνό σύμπτωμα, αλλά και εκείνο που προκαλεί την μεγαλύτερη ενόχληση, επηρεάζοντας αισθητά την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Σύμφωνα με έρευνες:

• το 80% των ασθενών ανέφεραν κνησμό
• το 39% είχε διαταραχές του ύπνου
• το 33% αφύπνιση κατά τον ύπνο
• το 30% ανέφερε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα άτομα που ανέφεραν διαταραχές του ύπνου, δήλωσαν επίσης ότι τα προβλήματα ύπνου τους οφείλονται κυρίως στον κνησμό. Σημαντικό συμπέρασμα αποτελεί επίσης ότι εκείνοι που ανέφεραν ότι έπασχαν από διαταραχές του ύπνου, είχαν και χαμηλότερο δείκτη ποιότητας ζωής.

Η φαγούρα πιο συχνά επηρεάζει τα πόδια, τα χέρια, την πλάτη, αλλά και το τριχωτό της κεφαλής

Στα άτομα με ψωρίαση, η ένταση της φαγούρας ή του ερεθισμού μπορεί να ποικίλλουν από ήπια έως σοβαρή, ανάλογα με το βαθμό στον οποίο έχει προσβληθεί το δέρμα. Σε ορισμένους η φαγούρα περιορίζεται σε μία μόνο περιοχή του δέρματος, ενώ σε κάποιους άλλους μπορεί να εκδηλωθεί σε ολόκληρο το σώμα.

Παρομοίως, η ένταση της φαγούρας μπορεί να ποικίλλει σημαντικά. Ενώ κάποιοι ασθενείς αξιολογούν την φαγούρα τους ως μέτρια, κάποιοι άλλοι αξιολογούν την φαγούρα σαν ανυπόφορη.

Πως προκαλείται

Ο μηχανισμός της ψωρίασης προκαλείται από την υπερδιέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, που σαν αποτέλεσμα έχει τη δημιουργία νέων κυττάρων δέρματος με ρυθμό πολύ πιο γρήγορο από τον συνηθισμένο και την παρουσία φλεγμονής.

Υπό κανονικές συνθήκες, η φλεγμονή είναι η διαδικασία που χρησιμοποιεί το σώμα για την καταπολέμηση μιας λοίμωξης. Όταν όμως ένα άτομο έχει ψωρίαση, το ανοσοποιητικό σύστημα προκαλεί εσφαλμένα φλεγμονή, γεγονός που οδηγεί σε φαγούρα. Το ξύσιμο επιδεινώνει τις πλάκες αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης, προκαλώντας πληγές και επιμηκύνοντας τον χρόνο επούλωσης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε νέα αύξηση των επιπέδων φλεγμονής καθώς το σώμα κάνει μια ακόμη προσπάθεια να θεραπεύσει αυτές τις πληγές, κάνοντας την φαγούρα χειρότερη.

Φαγούρα και ξύσιμο

Όταν υπάρχει φλεγμονή του δέρματος, ο οργανισμός μας εκκρίνει μια σειρά χημικών ουσιών στο δέρμα, οι οποίες προκαλούν φαγούρα ενώ και η ξηρότητα του δέρματος είναι μια επιπλέον αιτία που μπορεί να προκαλέσει φαγούρα.
Η πρώτη παρότρυνση που γεννά σε όλους μας η φαγούρα είναι να ξυθούμε. Λειτουργεί σχεδόν σαν αντανακλαστική αντίδραση στην φαγούρα, είναι όμως ακριβώς αυτό που θα πρέπει να αποφύγετε. Όταν ξύνετε το τραυματισμένο δέρμα, εμποδίζετε την επούλωσή του.
Μπορεί να νιώσετε ότι το ξύσιμο σας ανακουφίζει προσωρινά, στην πραγματικότητα όμως επιτείνει τη φλεγμονή του δέρματός σας και μπορεί ακόμα και να προκαλέσει βλάβες στις προσβεβλημένες περιοχές. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να σας προκαλέσει μεγαλύτερο άγχος αναφορικά με την ψωρίαση και να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας.

Αντισταθείτε στην επιθυμία να ξυστείτε

Το ξύσιμο δεν προκαλεί εξάπλωση της ψωρίασης σε άλλες περιοχές του σώματος, εμποδίζει όμως την επούλωση του δέρματος. Για να βελτιωθούν τα συμπτώματά σας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προσπαθήσετε να μειώσετε τον ερεθισμό που σας προκαλεί την επιθυμία να ξυστείτε.
Αν σας ενοχλεί η επιθυμία να ξυστείτε, ενημερώστε το γιατρό σας. Εξηγήστε του πού έχετε φαγούρα, πόσο διαρκεί, πόσο έντονη είναι η αίσθηση και με ποιους τρόπους προσπαθείτε να την ανακουφίσετε.

Αν η φαγούρα έχει πάρει τον έλεγχο της ζωής σας, έφτασε η στιγμή να κάνετε κάτι για αυτό.

1. Βεβαιωθείτε ότι αντιμετωπίζετε θεραπευτικά την ψωρίαση

Για να βελτιωθεί η φαγούρα πρέπει να αντιμετωπίσετε την υποκείμενη αιτία – την ίδια την ψωρίαση. Οι μαλακτικές κρέμες βοηθούν στην ανακούφιση του δέρματος και το κρατούν ενυδατωμένο, ενώ πολλές θεραπευτικές κρέμες ή αλοιφές περιλαμβάνουν συστατικά που μπορούν να μειώσουν τόσο τη φαγούρα όσο και τη φλεγμονή. Μιλήστε με το γιατρό σας και βεβαιωθείτε ότι η θεραπεία που λαμβάνετε ταιριάζει στον τύπο και την ένταση των συμπτωμάτων σας αλλά και στον τρόπο ζωής σας.

2. Αλλάξτε την ρουτίνα του μπάνιου σας

Τα ντους μεγάλης διάρκειας με ζεστό νερό μπορούν να αφυδατώσουν την επιδερμίδα και να επιτείνουν την φαγούρα. Αντικαταστήστε τα με μπάνια σε χλιαρό νερό που έχετε προσθέτει ενυδατικά έλαια. Αποφύγετε τα προϊόντα με άρωμα και χρησιμοποιήστε ένα απαλό αφρόλουτρο αντί για σαπούνι, το οποίο ξηραίνει το δέρμα. Βεβαιωθείτε ότι το νερό δεν είναι υπερβολικά ζεστό και προσπαθήστε να στεγνώσετε το δέρμα χωρίς να το τρίβετε. Μετά, ενυδατώστε το απαλά με μαλακτική κρέμα.

3. Εφαρμόστε κρύες κομπρέσες

Η έντονη φαγούρα συνοδεύεται συχνά από ένα αίσθημα καύσου. Εφαρμόστε μια κρύα κομπρέσα στην προσβεβλημένη περιοχή. Η μείωση της θερμοκρασίας του δέρματος μπορεί να μειώσει και την επιθυμία σας να ξυστείτε.

4. Φροντίστε για τη σωστή ενυδάτωση του δέρματός σας

Η ξηρότητα μπορεί να επιδεινώσει τη φαγούρα. Καλό είναι να ενυδατώνετε τακτικά το δέρμα σας με μαλακτική κρέμα ή αλοιφή, ειδικά το χειμώνα. Ο συνδυασμός ξηρού αέρα, κεντρικής θέρμανσης, χαμηλών θερμοκρασιών, βαριών ρούχων και μειωμένης έκθεσης στον ήλιο μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα όταν έχετε ψωρίαση. Αντίστοιχα, το καλοκαίρι ο έντονος κλιματισμός μπορεί επίσης να προκαλέσει ξηρότητα στο δέρμα. Φροντίστε λοιπόν το δέρμα σας διατηρώντας το ενυδατωμένο όλο το χρόνο και εξετάστε το ενδεχόμενο χρήσης ενός υγραντήρα, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

5. Ρούχα και παπούτσια

Επιλέξτε ελαφρά ρούχα που αφήνουν το δέρμα να αναπνέει. Αποφύγετε τα συνθετικά ρούχα που εμποδίζουν την εφίδρωση και μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα όταν έρχονται σε επαφή με αυτό. Επίσης, προσπαθήστε να αποφύγετε τα πολύ στενά ρούχα. Να προτιμάτε ρούχα από φυσικές ίνες, όπως βαμβάκι, λινό και μετάξι.
Αν έχουν προσβληθεί τα πόδια σας, επιλέξτε παπούτσια που κρατούν τα πόδια δροσερά και στεγνά επιτρέποντας την ελεύθερη κυκλοφορία του αέρα. Αποφύγετε τα συνθετικά παπούτσια και προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε πάτους από αφρώδες υλικό, πολυμερή, φελλό ή σιλικόνη, οι οποίοι απορροφούν τους κραδασμούς και ανακουφίζουν την πίεση στο δέρμα. Αποφύγετε τα μυτερά παπούτσια, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στο δέρμα και τα οστά του ποδιού και μην φοράτε κάλτσες ή καλσόν από συνθετικές ίνες.

6. Ζητήστε βοήθεια από τον δερματολόγο σας

Αν η φαγούρα σας επηρεάζει ψυχολογικά, συζητήστε το ζήτημα με το γιατρό σας. Θα μπορέσει να σας συστήσει μια θεραπεία για την αντιμετώπισή της. Να θυμάστε, ο καθένας είναι διαφορετικός και δεν ενεργούν όλες οι θεραπείες το ίδιο καλά σε όλους. Αν πιστεύετε ότι η θεραπεία που χρησιμοποιείτε δεν προσφέρει τα οφέλη που περιμένατε, ρωτήστε το γιατρό σας αν υπάρχουν άλλες επιλογές που μπορείτε να δοκιμάσετε.

Συνοψίζοντας, αν και η φαγούρα αποτελεί ένα σύμπτωμα που δεν αξιολογείται σαν σοβαρό από ιατρικής άποψης, επηρεάζει σε εξαιρετικό βαθμό την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα των ατόμων με ψωρίαση. Ο γιατρός σας γνωρίζει πόσο σημαντική είναι η ανακούφιση από τη φαγούρα και τη βελτίωση της ζωής και της ψυχολογίας σας. Προσπαθήστε να περιγράψετε όσο καλύτερα μπορείτε το είδος και την ένταση της αίσθησης, καθώς και τον βαθμό στον οποίο επηρεάζει την καθημερινότητά σας. Υπάρχουν πολλά είδη θεραπείας και είναι σημαντικό να λαμβάνετε εκείνη που ταιριάζει στον δικό σας τύπο ψωρίασης. Καταπολεμώντας την ψωρίαση με ένα σωστό θεραπευτικό σχήμα και με μερικές απλές αλλαγές στις συνήθειες που αφορούν το δέρμα σας, μπορείτε να μειώσετε ή και απαλλαγείτε εντελώς από την ενοχλητική αυτή αίσθηση.

Βιβλιογραφικές αναφορές:

Blome C et al. Arch Dermatol Res. 2016 Mar;308(2):69-78.
Van de Kerkhof PC et al. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2015 Oct;29(10):2002-2010.
Ständer S et al. J Dtsch Dermatol Ges. 2017 Aug;15(8):860-872.
Therene C et al. J Invest Dermatol. 2018 Jan;138(1):38-45.
Griffiths CEM et al. Br J Dermatol. 2018 Jul;179(1):173-181.
Gottlieb AB et al. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2018 Aug;32(8):1305-1313.
Reszke R et al. Acta Derm Venereol. 2019 Apr 1;99(4):429-434.
Strober B et al. BMJ Open. 2019 Apr 20;9(4):e027535.
Jalili A et al. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2019 Apr;33(4):709-717.
Elewski B et al. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2019 Aug;33(8):1465-1476.
Pithadia DJ et al. J Dermatolog Treat. 2020 Feb;31(1):18-26.
Hawro T et al. Arch Dermatol Res. 2020 Mar;312(2):103-111.