Εξαρτάται από τις ανάγκες σου και τη θεραπεία σου. Αν π.χ. λαμβάνεις μια συνταγογραφημένη αγωγή, θα χρειαστεί να εκτιμηθεί η πορεία της αγωγής και πιθανότατα να σου συνταγογραφηθεί ό,τι χρειάζεται για τη συνέχιση της θεραπείας ή τη συντήρηση του καλού αποτελέσματος για το επόμενο διάστημα.
Για όσους δε λαμβάνουν συστηματικά μια θεραπεία, η επίσκεψη στο δερματολόγο 1- 2 φορές το χρόνο, θα βοηθήσει να δουλέψετε μαζί για να βρείτε τη σωστή θεραπεία που ταιριάζει στην ψωρίασή σου. Επίσης δίνει τη δυνατότητα στον γιατρό σου να συζητήσει την πρόοδό σου, να ελέγξει εάν η θεραπεία έχει αποτέλεσμα και να αναζητήσει σημεία εμφάνισης της ψωριασικής αρθρίτιδας.*1
Βρες περισσότερα οφέλη του συστηματικού ελέγχου της ψωρίασης στη σελίδα Συστηματικός Έλεγχος:
Συστηματικός Έλεγχος
*Οι κατευθυντήριες γραμμές NICE συνιστούν ετήσιο έλεγχο για ασθενείς με παθήσεις που μπορούν να εκδηλωθούν παράλληλα με την ψωρίαση, όπως η ψωριασική αρθρίτιδα, καθώς και για παιδιά και νέους με ψωρίαση και αυτούς που λαμβάνουν ισχυρά κορτικοστεροειδή.
1. Psoriasis NICE Clinical Guideline 153 (Oct 2012) Available: https://www.nice.org.uk/guidance/cg153/chapter/Introduction Accessed 2017
Για όσους δε λαμβάνουν συστηματικά μια θεραπεία, η επίσκεψη στο δερματολόγο 1- 2 φορές το χρόνο, θα βοηθήσει να δουλέψετε μαζί για να βρείτε τη σωστή θεραπεία που ταιριάζει στην ψωρίασή σου. Επίσης δίνει τη δυνατότητα στον γιατρό σου να συζητήσει την πρόοδό σου, να ελέγξει εάν η θεραπεία έχει αποτέλεσμα και να αναζητήσει σημεία εμφάνισης της ψωριασικής αρθρίτιδας.*1
Βρες περισσότερα οφέλη του συστηματικού ελέγχου της ψωρίασης στη σελίδα Συστηματικός Έλεγχος:
*Οι κατευθυντήριες γραμμές NICE συνιστούν ετήσιο έλεγχο για ασθενείς με παθήσεις που μπορούν να εκδηλωθούν παράλληλα με την ψωρίαση, όπως η ψωριασική αρθρίτιδα, καθώς και για παιδιά και νέους με ψωρίαση και αυτούς που λαμβάνουν ισχυρά κορτικοστεροειδή.
1. Psoriasis NICE Clinical Guideline 153 (Oct 2012) Available: https://www.nice.org.uk/guidance/cg153/chapter/Introduction Accessed 2017
Παρότι η ψωρίαση δεν θεραπεύεται εντελώς, υπάρχουν πολλές και ακόμα πιο αποτελεσματικές επιλογές αντιμετώπισης, ειδικά σήμερα. Δεν χρειάζεται να μένεις σε μία θεραπεία που δεν σε βοηθάει. Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να κλείσεις ένα ραντεβού και να εξηγήσεις τις ανησυχίες σου στον Δερματολόγο. Αυτός γνωρίζει όλες τις διαθέσιμες θεραπείες και τι θα μπορούσε να βοηθήσει πιο αποτελεσματικά τη δική σου ψωρίαση, αρκεί να τον ενημερώσεις τι βελτιώνει και τι επιδεινώνει την κατάστασή σου καθώς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει εκτός και εάν του το πεις.
Ψάχνεις για Δερματολόγο; Βρες το κοντινότερο ιατρείο μέσα από τη λίστα της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας:
Υπάρχουν διάφορες θεραπείες που μπορεί να έχουν διαφορετικό τρόπο εφαρμογής, οπότε είναι σημαντικό να ακολουθείς πιστά τις οδηγίες του γιατρού και φαρμάκου.
Εάν δεν είσαι σίγουρος για το εάν χρησιμοποιείς την αγωγή σου σωστά, υπάρχουν διάφοροι τρόποι να το επιβεβαιώσεις. Κατ’ αρχάς διάβασε το φυλλάδιο οδηγιών που συνοδεύει την αγωγή σου. Εκεί περιέχονται πληροφορίες για το πως θα πρέπει να την χρησιμοποιήσεις. Εάν το προτιμάς, μπορείς να μιλήσεις με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σου. Αυτοί μπορούν να σε συμβουλέψουν υπεύθυνα. Την επόμενη φορά που θα επισκεφθείς τον δερματολόγο, ρώτησε αν υπάρχει κάποιο αναλυτικό έντυπο για το φάρμακο που θα σου συστήσει.
Εάν δεν είσαι σίγουρος για το εάν χρησιμοποιείς την αγωγή σου σωστά, υπάρχουν διάφοροι τρόποι να το επιβεβαιώσεις. Κατ’ αρχάς διάβασε το φυλλάδιο οδηγιών που συνοδεύει την αγωγή σου. Εκεί περιέχονται πληροφορίες για το πως θα πρέπει να την χρησιμοποιήσεις. Εάν το προτιμάς, μπορείς να μιλήσεις με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σου. Αυτοί μπορούν να σε συμβουλέψουν υπεύθυνα. Την επόμενη φορά που θα επισκεφθείς τον δερματολόγο, ρώτησε αν υπάρχει κάποιο αναλυτικό έντυπο για το φάρμακο που θα σου συστήσει.
Ο γιατρός σου μπορεί να μην αντιλαμβάνεται την επίπτωση που έχει η ψωρίαση στη ζωή σου, εάν δεν του το πεις.
Π.χ. μπορεί να μην γνωρίζει πόσο συνεχίζει να σε ενοχλεί ο κνησμός. Μπορεί ακόμα να μην αντιλαμβάνεται ότι το αποτέλεσμα της αγωγής δεν σε ικανοποιεί.
Προσπάθησε να γράψεις κάποιες από τις ανησυχίες σου με παραδείγματα για την επίπτωση που έχει η θεραπεία στη ζωή σου. Μπορεί να βοηθήσει να έχεις έναν δικό σου άνθρωπο μαζί, ο οποίος θα μπορεί να δώσει και την δική του οπτική.
Προσπάθησε να γράψεις κάποιες από τις ανησυχίες σου με παραδείγματα για την επίπτωση που έχει η θεραπεία στη ζωή σου. Μπορεί να βοηθήσει να έχεις έναν δικό σου άνθρωπο μαζί, ο οποίος θα μπορεί να δώσει και την δική του οπτική.
Οι θεραπείες για την ψωρίαση χωρίζονται σε τοπικές (εφαρμόζονται στο δέρμα), συστηματικές (επηρεάζουν ολόκληρο το σώμα, όπως χάπια ή ενέσεις) και στη φωτοθεραπεία.
Διάβασε προσεκτικά το φυλλάδιο οδηγιών που συνοδεύει την αγωγή σου, και μίλησε με τον γιατρό σου εάν έχεις αμφιβολίες για το πως χρησιμοποιείται ή για πόσο διάστημα πρέπει να τη συνεχίσεις. Μην ξεχνάς ότι κάθε θεραπεία πρέπει να κάνει τον κύκλο της. Πριν λοιπόν την αξιολογήσεις αν κάνει για σένα, δώσε τον χρόνο που χρειάζεται. Οι τοπικές θεραπείες περιλαμβάνουν1:
Ενυδατικά (μαλακτικά) – αυτά δε δρουν στην πηγή του προβλήματος, αλλά χρησιμοποιούνται επιπρόσθετα σε οποιαδήποτε θεραπεία, για να διατηρηθεί το δέρμα ενυδατωμένο, και μειώνουν τη βλάβη και τον κνησμό.
Σκευάσματα πίσσας – παλιά αποτελούσαν τον πυλώνα της αντιμετώπισης, αλλά είναι δύσχρηστα, μυρίζουν περίεργα και λεκιάζουν τα ρούχα. Οι νεότερες εκδόσεις είναι πιο φιλικές και μυρίζουν λιγότερο έντονα. Τα σαμπουάν με βάση την πίσσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ψωρίαση στο τριχωτό της κεφαλής.
Κρέμες διθρανόλης– λειτουργούν πραγματικά καλά αλλά ερεθίζουν το φυσιολογικό δέρμα και θα πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή. Και αυτές μπορούν να λεκιάσουν τα ρούχα και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για πολύ μικρό διάστημα πριν ξεπλυθούν (ο χρόνος μπορεί σταδιακά να αυξηθεί για λίγα λεπτά).1
Ανάλογα βιταμίνης D – χρησιμοποιούνται ευρέως. Δρουν μειώνοντας την υπερπαραγωγή δερματικών κυττάρων, μυρίζουν λιγότερο από τα σκευάσματα πίσσας και δεν λεκιάζουν τα ρούχα όπως η διθρανόλη και η πίσσα. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν δερματικό ερεθισμό και θα πρέπει να προσέχει κανείς να μην υπερβεί την εγκεκριμένη δοσολογία.
Κρέμες και αλοιφές στεροειδών – αυτές μειώνουν τη φλεγμονή και χρησιμοποιούνται εύκολα. Η χρήση τους ως μεμονωμένη θεραπεία συνιστάται στη φάση μιας έντονης έξαρσης και όχι συνεχώς. Χρειάζεται να μειώνεται σταδιακά η δόση, για να μειωθεί η πιθανότητα νέας έξαρσης με τη διακοπή τους. Η μακροχρόνια χρήση, μπορεί να προκαλέσει δερματικές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Συνδυασμός ανάλογων βιταμίνης D και στεροειδών – πρόκειται για συνδυασμό συστατικών, που δρουν και στις δύο πλευρές της ψωρίασης: τη φλεγμονή και την υπερβολική παραγωγή κυττάρων του δέρματος που οδηγεί σε δημιουργία της πλάκας. Ο συνδυασμός μειώνει επίσης τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Φωτοθεραπεία και συστηματική αντιμετώπιση χρησιμοποιούνται συνήθως μόνο σε εξειδικευμένα νοσοκομειακά τμήματα και συνιστώνται για περιστατικά σοβαρής ψωρίασης που δεν ανταποκρίνονται στην τοπική θεραπεία.
Οι περισσότερες συστηματικές θεραπείες δρουν καταστέλλοντας μερικώς το ανοσολογικό σύστημα. Γιατί; Καθώς η ψωρίαση είναι μια ανοσο-διαμεσολαβούμενη νόσος (όπου το ανοσολογικό σύστημα του σώματος, που φυσιολογικά προστατεύει έναντι λοιμώξεων, «υπερλειτουργεί», αναγνωρίζοντας τον εαυτό ως «εχθρό») αυτές οι θεραπείες μπορούν να είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικές. Ωστόσο, μπορεί να έχουν σημαντικές παρενέργειες και απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση. Η φωτοθεραπεία μπορεί να ενέχει κύκλους έκθεσης είτε σε υπεριώδη ακτινοβολία Β (UVB) είτε σε PUVA (ψωραλένιο και υπεριώδης ακτινοβολία Α) που ενέχει υπεριώδη ακτινοβολία Α παράλληλα με ένα χάπι που ονομάζετε ψωραλένιο, για την ενίσχυση της επίδρασής της.
1. Psoriasis Association UK website. Psoriasis Treatments. https://www.psoriasis-association.org.uk/psoriasis-and-treatments/treatments/from-a-gp Accessed July 2017.
Διάβασε προσεκτικά το φυλλάδιο οδηγιών που συνοδεύει την αγωγή σου, και μίλησε με τον γιατρό σου εάν έχεις αμφιβολίες για το πως χρησιμοποιείται ή για πόσο διάστημα πρέπει να τη συνεχίσεις. Μην ξεχνάς ότι κάθε θεραπεία πρέπει να κάνει τον κύκλο της. Πριν λοιπόν την αξιολογήσεις αν κάνει για σένα, δώσε τον χρόνο που χρειάζεται. Οι τοπικές θεραπείες περιλαμβάνουν1:
Ενυδατικά (μαλακτικά) – αυτά δε δρουν στην πηγή του προβλήματος, αλλά χρησιμοποιούνται επιπρόσθετα σε οποιαδήποτε θεραπεία, για να διατηρηθεί το δέρμα ενυδατωμένο, και μειώνουν τη βλάβη και τον κνησμό.
Σκευάσματα πίσσας – παλιά αποτελούσαν τον πυλώνα της αντιμετώπισης, αλλά είναι δύσχρηστα, μυρίζουν περίεργα και λεκιάζουν τα ρούχα. Οι νεότερες εκδόσεις είναι πιο φιλικές και μυρίζουν λιγότερο έντονα. Τα σαμπουάν με βάση την πίσσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ψωρίαση στο τριχωτό της κεφαλής.
Κρέμες διθρανόλης– λειτουργούν πραγματικά καλά αλλά ερεθίζουν το φυσιολογικό δέρμα και θα πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή. Και αυτές μπορούν να λεκιάσουν τα ρούχα και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για πολύ μικρό διάστημα πριν ξεπλυθούν (ο χρόνος μπορεί σταδιακά να αυξηθεί για λίγα λεπτά).1
Ανάλογα βιταμίνης D – χρησιμοποιούνται ευρέως. Δρουν μειώνοντας την υπερπαραγωγή δερματικών κυττάρων, μυρίζουν λιγότερο από τα σκευάσματα πίσσας και δεν λεκιάζουν τα ρούχα όπως η διθρανόλη και η πίσσα. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν δερματικό ερεθισμό και θα πρέπει να προσέχει κανείς να μην υπερβεί την εγκεκριμένη δοσολογία.
Κρέμες και αλοιφές στεροειδών – αυτές μειώνουν τη φλεγμονή και χρησιμοποιούνται εύκολα. Η χρήση τους ως μεμονωμένη θεραπεία συνιστάται στη φάση μιας έντονης έξαρσης και όχι συνεχώς. Χρειάζεται να μειώνεται σταδιακά η δόση, για να μειωθεί η πιθανότητα νέας έξαρσης με τη διακοπή τους. Η μακροχρόνια χρήση, μπορεί να προκαλέσει δερματικές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Συνδυασμός ανάλογων βιταμίνης D και στεροειδών – πρόκειται για συνδυασμό συστατικών, που δρουν και στις δύο πλευρές της ψωρίασης: τη φλεγμονή και την υπερβολική παραγωγή κυττάρων του δέρματος που οδηγεί σε δημιουργία της πλάκας. Ο συνδυασμός μειώνει επίσης τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Φωτοθεραπεία και συστηματική αντιμετώπιση χρησιμοποιούνται συνήθως μόνο σε εξειδικευμένα νοσοκομειακά τμήματα και συνιστώνται για περιστατικά σοβαρής ψωρίασης που δεν ανταποκρίνονται στην τοπική θεραπεία.
Οι περισσότερες συστηματικές θεραπείες δρουν καταστέλλοντας μερικώς το ανοσολογικό σύστημα. Γιατί; Καθώς η ψωρίαση είναι μια ανοσο-διαμεσολαβούμενη νόσος (όπου το ανοσολογικό σύστημα του σώματος, που φυσιολογικά προστατεύει έναντι λοιμώξεων, «υπερλειτουργεί», αναγνωρίζοντας τον εαυτό ως «εχθρό») αυτές οι θεραπείες μπορούν να είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικές. Ωστόσο, μπορεί να έχουν σημαντικές παρενέργειες και απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση. Η φωτοθεραπεία μπορεί να ενέχει κύκλους έκθεσης είτε σε υπεριώδη ακτινοβολία Β (UVB) είτε σε PUVA (ψωραλένιο και υπεριώδης ακτινοβολία Α) που ενέχει υπεριώδη ακτινοβολία Α παράλληλα με ένα χάπι που ονομάζετε ψωραλένιο, για την ενίσχυση της επίδρασής της.
1. Psoriasis Association UK website. Psoriasis Treatments. https://www.psoriasis-association.org.uk/psoriasis-and-treatments/treatments/from-a-gp Accessed July 2017.
Είναι πιθανό να συμβεί. Τα άτομα με ψωρίαση αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης και άγχους.1 Η ψωρίαση δεν είναι απλά μια δερματική πάθηση. Μπορεί να έχει σημαντική επίπτωση στην αυτοεκτίμηση και τη γενική υγεία σου, που με τη σειρά τους μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεσή σου.
Άσχετα με την αιτία της κατάθλιψης, είναι σημαντικό να το συζητήσεις αρχικά με τον δερματολόγο σου. Αυτός θα σου υποδείξει τις διαθέσιμες επιλογές σου. Πιθανά η έναρξη μιας νέας, πιο αποτελεσματικής αγωγής, να έχει πολύ θετική επίδραση, όχι μόνο στο δέρμα αλλά και στη διάθεσή σου. Υπάρχει και η περίπτωση να χρειαστείς έναν εξειδικευμένο επαγγελματία, για συμβουλευτική ή και κάποια φαρμακευτική αγωγή, μέχρι να νιώσεις ότι είσαι αρκετά καλύτερα.
1. Cohen BE et al. JAMA Dermatol. 2016;152(1):73-9.
Άσχετα με την αιτία της κατάθλιψης, είναι σημαντικό να το συζητήσεις αρχικά με τον δερματολόγο σου. Αυτός θα σου υποδείξει τις διαθέσιμες επιλογές σου. Πιθανά η έναρξη μιας νέας, πιο αποτελεσματικής αγωγής, να έχει πολύ θετική επίδραση, όχι μόνο στο δέρμα αλλά και στη διάθεσή σου. Υπάρχει και η περίπτωση να χρειαστείς έναν εξειδικευμένο επαγγελματία, για συμβουλευτική ή και κάποια φαρμακευτική αγωγή, μέχρι να νιώσεις ότι είσαι αρκετά καλύτερα.
1. Cohen BE et al. JAMA Dermatol. 2016;152(1):73-9.
Το ότι η ψωρίασή σου βελτιώθηκε είναι καταπληκτικό νέο! Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα πρέπει να διακόψεις την αγωγή σου. Να μερικοί από τους λόγους: Πιθανόν να δεις ακόμα μεγαλύτερη μείωση των συμπτωμάτων εάν τη συνεχίσεις για όσο διάστημα σου σύστησε ο δερματολόγος σου. Επίσης, η βελτίωση μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι η αγωγή σου κρατάει την ψωρίαση υπό έλεγχο, και εάν τη σταματήσεις η νόσος μπορεί να επανέλθει. Μην ξεχνάς, η ψωρίαση τείνει να κάνει κύκλους εξάρσεων με διαστήματα υφέσεων στο ενδιάμεσο.1
Να θυμάσαι: Δεν θα πρέπει να διακόπτεται η αγωγή που σου έχει χορηγηθεί παρά μόνο με εντολή του γιατρού σου.
1. Psoriasis NICE Clinical Guideline 153 (Oct 2012) Available: https://www.nice.org.uk/guidance/cg153/chapter/Introduction Accessed 2017
Να θυμάσαι: Δεν θα πρέπει να διακόπτεται η αγωγή που σου έχει χορηγηθεί παρά μόνο με εντολή του γιατρού σου.
1. Psoriasis NICE Clinical Guideline 153 (Oct 2012) Available: https://www.nice.org.uk/guidance/cg153/chapter/Introduction Accessed 2017
Η ψωρίαση όντως δεν θεραπεύεται πλήρως, δηλαδή θα επανεμφανιστεί κάτω από συνθήκες, αλλά πλέον υπάρχουν πιο αποτελεσματικές και περισσότερο φιλικές θεραπευτικές επιλογές σε σχέση με το παρελθόν για να την κρατήσουν σε ύφεση. Θα πρέπει να μιλήσεις ξανά με τον γιατρό σου.
Αν είχες ακολουθήσει τις οδηγίες του αλλά παρόλα αυτά δεν βλέπεις αποτελέσματα, μη συμβιβαστείς. Μίλησε πάλι μαζί του για μια διαφορετική λύση. Η κάθε θεραπεία δεν έχει το ίδιο αποτέλεσμα σε όλους τους ανθρώπους. Γι’ αυτό, μην κρίνεις πάντα από το τι βοήθησε τους άλλους. Η δική σου ιδανική θεραπεία είναι αυτή που εσύ τελικά θα ακολουθήσεις.
Αν είχες ακολουθήσει τις οδηγίες του αλλά παρόλα αυτά δεν βλέπεις αποτελέσματα, μη συμβιβαστείς. Μίλησε πάλι μαζί του για μια διαφορετική λύση. Η κάθε θεραπεία δεν έχει το ίδιο αποτέλεσμα σε όλους τους ανθρώπους. Γι’ αυτό, μην κρίνεις πάντα από το τι βοήθησε τους άλλους. Η δική σου ιδανική θεραπεία είναι αυτή που εσύ τελικά θα ακολουθήσεις.
Ο γιατρός σου μπορεί να μην γνωρίζει τη δυσφορία που σου προκαλεί η ψωρίαση. Προσπάθησε να είσαι προετοιμασμένος στο επόμενο ραντεβού, έχοντας σημειώσει το τι θέλεις να συζητήσετε. Κράτησε ένα ημερολόγιο με τα συμπτώματα και την αγωγή σου και δείξε το στον γιατρό σου την επόμενη φορά.
Γράψε τις ανησυχίες σου, ώστε να θυμάσαι όλα όσα θέλεις να του μεταφέρεις. Κλείσε ένα ραντεβού για να συζητήσετε μόνο αυτό, ώστε να έχεις τον μέγιστο διαθέσιμο χρόνο για να συζητήσετε τις ανησυχίες σου με λεπτομέρεια και να αναφέρεις τον βαθμό επίπτωσης που έχει η πάθηση στη ζωή σου.
Εάν ακόμα αισθάνεσαι ότι δεν έχετε τον επιθυμητό βαθμό επικοινωνίας, έχεις πάντα τη δυνατότητα να επισκεφτείς έναν άλλον ειδικό γιατρό.
Γράψε τις ανησυχίες σου, ώστε να θυμάσαι όλα όσα θέλεις να του μεταφέρεις. Κλείσε ένα ραντεβού για να συζητήσετε μόνο αυτό, ώστε να έχεις τον μέγιστο διαθέσιμο χρόνο για να συζητήσετε τις ανησυχίες σου με λεπτομέρεια και να αναφέρεις τον βαθμό επίπτωσης που έχει η πάθηση στη ζωή σου.
Εάν ακόμα αισθάνεσαι ότι δεν έχετε τον επιθυμητό βαθμό επικοινωνίας, έχεις πάντα τη δυνατότητα να επισκεφτείς έναν άλλον ειδικό γιατρό.
